Seyhan Karasu
PATISWISS: ‘’İnsan hakları var; ama bu fabrikanın duvarları dışında var. Burada işçisiniz, fabrikanın kurallarına uyacaksınız.’’
Ankara merkezli Patiswiss Çikolata’da baskılar devam ederken direniş hız kesmiyor. 7 Şubat’ta şirketin Temelli’de bulunan fabrikasında Öz Gıda-İş üyesi bir işçi ‘’sendikayı örgütleme’’ gerekçesiyle işten atılırken, OSTİM’deki fabrikada çalışan bir diğer işçi performans düşüklüğü bahane edilerek işten atıldı. İşçiler, insan kaynakları sorumlusu, müdür, baş mühendisin birleşip, e-devlet hesaplarına sendika üyesi olup olmadıklarını kontrol etmek amacıyla zorla baktıklarını belirtti. Ayrıca normal zamanda beyaz yaka ile aynı mola yerini kullanamayan işçiler, şu sıralar iş yerinin önünde direnen sendika ve işçi ile denk gelmesinler diye beyaz yaka ile aynı alanı kullanıyor. Fabrika yönetiminin ‘’İnsan hakları var; ama bu fabrikanın duvarları dışında var. Burada işçisiniz, fabrikanın kurallarına uyacaksınız.’’ doktrinlerine rağmen sendika üyesi işçiler kovulan arkadaşlarının işe geri alınması ve sendikanın tanınması talebiyle eylemlerine devam ediyor.
Ankara OSTİM’de kurulan Patiswiss Handmade Chocolates, endüstriyel ve el yapımı çikolataları, vegan ürünleri ile hemen hemen her büyük markette karşımıza çıkan çikolata markalarından biri. Yeni bir marka gibi gelse de aslında 2004 yılında kurulmuş. Bunun nedeni şirketin son 2 yılda normalin üstünde bir büyüme seyrederek bugün, 4 fabrikada 1500 çalışanıyla yıllık 10 bin tonun üzerinde üretim yapan, Türkiye’nin çikolata devlerinden olma yolunda ilerlemesi. Şirket aynı zamanda Patiswiss’in yüzde 10’unu ABD, Rusya, İngiltere başta olmak üzere 35 ülkeye ihraç ediyor. CEO Elif Aslı Yıldız Tunaoğlu -sosyal medyada bilinen adıyla, ‘’Linkedin fenomeni’’- bu büyümenin sırrını ‘inovasyon’ olarak açıklıyor. İnovasyondan kasıt ise markanın ‘el yapımı’ etiketinden anlaşılacağı üzere işin incelikli emek gerektirmesi ve dolayısıyla işçilerin %70’inin kadın olması. Tunaoğlu bir röportajında şöyle diyor: “Ben bir kadın olarak, kadınların iş hayatında yer almasının önemini ve ürettikleri gücü çok iyi biliyorum.’’ Öyle ki, şirket 2022 yılında yüzde 1114 büyüme gösterince Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından Kadın İstihdamını En Çok Artıran Şirket ödülünü alıyor. Tunaoğlu ise yılın en hızlı büyüyen Kadın Girişimci Şirketi ödülüne layık görülüyor. Kendisi sosyal sorumluluk düzeninin kadın dostu sermaye aygıtından faydalanmaya doyamamış olacak ki sesini biraz daha yükselterek, ‘’Kadınlar için kadınlar tarafından üretildi.’’ sloganıyla piyasaya sürdüğü ürün çeşitlerinden birinin gelirini Mor Çatı Kadın Sığınma Vakfı’na bağışlıyor ve ürünü ‘’iş hayatına kazandırmaya öncelik verdiğimiz kadınlarımız tarafından tamamen el yapımı olarak 6 günde üretiliyor’’ şeklinde aymaz bir biçimde pazarlıyor. İşçiler bu üretimin 6 gün değil, 2 günde tamamlandığını söylüyor. 6 Şubat Felaketinden de faydalanmayı es geçmeyen, depremzedelere istihdam sağlayarak devlet desteği alan fabrika, depremzedeleri yıl dolmadan işten çıkarmış. Arçelik, Aselsan gibi büyük firmalara elektronik parça üretimi yapan ve Külliye’ye yakınlığı ile bilinen Karel Elektronik’in sahibi Ali Sinan Tunaoğlu ile evli Tunaoğlu’nun, örneğine sıkça rastladığımız, ‘kadın dostu’, ‘fırsat eşitliği’ zırhlarının arkasında, günlük 3 vardiya halinde devir daim yapan çalışma kampı yer alıyor. “Bir sanatçının sanatını aşkla icra ettiği ellerden çıkıyor” diyerek duygu dolu övündüğü Patiswiss, elbette ki onu aşkla icra eden ellerden çıkmıyor. Patiswiss çikolataları yıl dolmadan kapı dışarı edilen ya da edilmekle tehdit edilen, değil bir sendikada örgütlenmesi, çalışma arkadaşlarıyla bile yan yana gelmeleri, konuşmaları yasaklı, hijyen sorunuyla dip dibe, fabrikaya mal kabul girişlerinden giren, bir direniş olmadıkça beyaz yaka ile aynı mola alanını kullanamayan işçilerin ellerinden çıkıyor ve bayramda dahi onu üretenlerin evlerine giremiyor.
