Grev sürüyor. Dün gece (14 Eylül) Otomotiv İşçileri Sendikası (UAW) Ford, General Motors ve Stellantis’teki (eski adıyla Chrysler) üç büyük montaj fabrikasında üretimi durdurdu. Sendika tarihte ilk kez üç otomotiv devine de aynı anda darbe vurdu.
Yeni UAW liderleri, hangi fabrikaların grev yapacağına dair planları sıkı bir şekilde yönetimlerden gizledi ve işçi üyelerinin hızlı bir şekilde harekete geçmeye yönetimden daha hazırlıklı olacağına güvendi. Yanlış fabrikalarda grev hazırlığı için maliyetli malzeme hamleleri yaptıktan sonra gafil avlanan yöneticilerin yaygın raporlarıyla, strateji şu ana kadar başarılı gibi görünüyor.
Grev yapan her fabrikada, otomotiv işçileri yalnızca bir saat önceden haber vererek güçlü, coşkulu grev gözcüleri örgütlediler. İşte sahadaki Labor Notes muhabirlerinin gönderileri.
MART AYINDA MISSOURI
22:30’da. Merkezi Saat’te, otomotiv işçisi Kim Forschim sekiz saatlik vardiyasını General Motors’un St. Louis yakınlarındaki Wentzville Montaj Merkezi’nde Chevy Colorado kamyonlarının ön panelini monte ederek bitirdi. Grev haberleri sahaya kontrol edilemeyen bir yangın gibi yayılmıştı. Sabotajdan korkan yöneticiler, grev başlamadan dakikalar önce tuvalet ve duşların kapılarını kilitlediler.
Forschim, yüzlerce işçiyle birlikte ilk grev vardiyası için gönüllü olmak üzere UAW Yerel 2250 (sendika yerel şubesi-çev) salonuna gitti. 2017’den başlayarak beş yıl geçici olarak çalışmak, onu ayakta durmaya ve daha yüksek ücret için ve kademelerin sona ermesi için mücadele etmeye motive etmişti.
Forschim, “Beni asıl üzen şey, haberlerin saatte 60 ya da 70 dolar alacağımızı söylemesi” dedi. “Hiçbirimiz bunu almıyoruz! Şanslıysak saatte 32 dolar alıyoruz. Yeni geçici çalışanlar saat başına 16 dolar alıyor ve zam yok, tatil yok, hastalık izni yok. Böyle yaşamak çok zor.”
Grev saati 23.00’ü vurduğunda. Sendika merkez ekibi, 15 kişilik ekiplerle minibüslerden atlayarak fabrikanın her kapısını gözetledi. Gece vardiyasında çalışan işçiler, korna çalarak ve bağırarak 40 dakika süren bir yürüyüşle işten ayrıldılar ve otoparklardan çıktılar.
Forschim, UAW’nin yeni reform liderliğinin “iyi bir iş çıkardığını” söyledi. Bizimle çok daha fazla iletişim kurdular. Bizi daha azına satmıyorlar. Eski liderler her şeyi bizden saklıyorlardı çünkü onlar tabanı değil kendilerini düşünüyorlardı. Muhtemelen bu yüzden hapisteler.”
SERT ÇEKİRDEK, ESKİ OKUL
Wentzville, Missouri yerel bölgesi, daha yaşlı bir işçinin ifadesiyle “sert, eski tarz sendikacılık” kültürüne gururla tutundu. 1980’lerde, Missouri’deki diğer fabrikaların yanı sıra buradaki üyeler, demokratik bir sendika ve imtiyazlara karşı atölye eylemleri için baskı yapan New Directions reform grubu için itici güçtü.
Yerel halk, parça elleçleme işlerinin sendikasız veya alt düzey işçilere yaptırılmasına başarıyla karşı çıktı. Koordineli eylemlerle işçiler, üç iş arasında rotasyona zorlanmak yerine tek bir işi yapma hakkını elinde tuttu. İş rotasyonu ve dış taşeron kullanımı konusunda birçok General Motors fabrikası yönetimi yaygın tavizler vermek zorunda kaldı.
Tommy Spraggins, Wentzville’de 38 yıldır üretim işçisi olarak çalışıyor. Cuma sabahı grev hattında diğerlerine neşeyle nasıl düşündüğünü anlattı: “Eğer zam ilk anda sadece yüzde 10 ise hayır oyu. Bu saatte sadece 3 dolar eder.”
Spraggins, “GM CEO’su, son sözleşmemizden bu yana yüzde 36 zam aldı ve 26 milyon dolar kazandı” dedi. “Fain’in dediği gibi milyarlarca kar elde etmek için Amerikan halkına fiyat biçiyorlar. Bunu oturdukları yerden bonbon yiyerek kendileri kazanmıyorlar.”
“Ve şişmiş dizlerimizi ödemiyorlar!” 12 yıldır fabrikada trim ve kamyonet gövdelerinin montajını yapan işçi arkadaşı Krissy Spencer’a seslendi.
İş güvenliği Wentzville’de sıcak bir konudur. GM, karlı tam boyutlu minibüsünü 2026 yılına kadar tesisten çıkaracağını söyledi. Hattaki işçiler, kaporta atölyesinin mevcut genişlemesinin bu minibüsün elektrikli bir versiyonunu getireceği yönündeki söylentileri tartıştılar.
38 yıldır sektörde çalışan Ron Rottger, tesisin elektrikli araç (EV) çalışmalarını memnuniyetle karşılayacağını ancak işçilerin endişelerinin de göz ardı edilemeyeceğini söyledi. “Stellantis için elektrikli araçlar Belvidere gibi birçok fabrikayı kapatmak için bir bahane oldu. Bizimki kadar çok iş olmayabilir. Bu yüzden Ultium’un yaptığı gibi pil fabrikalarını örgütlememiz gerekiyor.”
Fabrika işlerinin Meksika’ya taşınması tehdidi gündeme geldi, ancak Meksikalı işçilerle dayanışma da gündeme geldi. Bir General Motors Terrain SUV sabah grevine uğradığında, bir işçi bunun Meksika’da üretildiğini belirtti.
Fabrikada sekiz yıldır çalışan Jennifer Ryan hemen araya girerek şunları söyledi: “Meksikalı işçilerin bizi desteklemek için hazırladığı videoyu gördünüz mü? Yeni bir sendikal örgütlülükleri var ve bu harika.” Arazi’yi işaret eden diğer işçi de memnuniyetle kabul etti. Ryan şunları söyledi: “Orada bazen bizim gibi çalışarak (günde değil-çev) haftada sadece 40 dolar kazanıyorlar. Bu da değişmeli.”
Gündüz vardiyası ısınırken işçiler 2019’daki 40 günlük grevlerinin hikayelerini paylaştılar ve bu kez grevi gerektiği kadar sürdürmeye karar verdiler. Bir UPS kamyonu korna çalarak destek verdi. Spraggins, “Emekli maaşlarını ve (emekliler için) sağlık hizmetlerini geri kazanmak için bunu burada böyle yapıyoruz” dedi.
FORD MICHIGAN İŞÇİ MECLİSİ
Ford’un Detroit’in batısındaki Bronco ve Ranger fabrikasındaki işçiler, akşam saat 22.00’de haberi duyduklarında şaşkına döndüler. Perşembe. Lee Maybanks gözlerini kocaman açarak, “İnsanlar hayrete düşüyor çünkü biz gerçekten çarpıcıyız” dedi. “Daha önce hiç böyle bir şey yaşamamıştım.” Ford 1978’den bu yana hiçbir fabrikasında grev görmedi.
Fabrika yönetimi, gece yarısı grevinin son tarihini beklemeden işçileri saat 11’de evlerine gönderdi. Gece yarısından sonra, grev gözcüleri fabrikanın birçok kapısını kaplayacak şekilde hızla yayılırken, diğerleri de sloganlar atan destekçiler ve diğer fabrikalardan birkaç işçinin de katılımıyla caddenin karşı tarafına toplandı. Michigan Bulvarı’ndaki yoğun trafik nedeniyle korna sesleri aralıksız devam ediyordu. Bazen sloganla: “Anlaşma Yoksa, Tekerlek de Yok!”
UAW Başkanı Shawn Fain’in gelişi medyada bir kargaşaya yol açtı; adam eylem hattını yürüme niyetini zar zor gerçekleştirebildi. Bir UAW çalışanı, “Burada Beatlemania (yoğun ilgi, heyecan ve hevesli bir hareket-çev) var” dedi. Fain, muhabirleri sıradan işçi üyeleri dinlemeye teşvik etmeye çalıştı.
İşçi Maybanks’ın büyükbabası da bu tesiste çalışıyordu. İki yıldan az bir süre olmasına rağmen enflasyonun yüksek olması nedeniyle asıl sorununun uygun ücret olduğunu söyledi.
Millwright Dave Briseno, vasıflı bir işi ve 24 yıllık deneyimiyle maaş skalasının en üstünde yer alıyor, ancak kendisi hâlâ ikinci kademe çalışanlar için emekli maaşlarının en önemli sorun olduğunu düşünüyor. Briseno, “Emeklilik büyük bir mesele” dedi. “Geçmişte insanlar buraya kariyer için gelirdi. Yeni işçiler böyle bakamıyor: ‘Walmart’ta bir iş bulabilirim.’ diye düşünüyor.”
“Bu işçileri şu an bulundukları yere getirmek son iki sözleşmeyi aldı ve hâlâ kademeler var.”
Çoğu otomotiv işçisi gibi Briseno da Büyük Kriz sırasında şirketler taviz talep ettiğinde işçilerin yaptığı fedakarlıkları hatırlıyor. Onlara çok taviz verdik, dedi. “Artık bizimle çalışmak istemiyorlar. Bir aracın maliyetinin yüzde 7’sinden daha azını alabiliyoruz. [Ford CEO’su] Jim Farley’nin aldığı 21 milyon dolar; o kadar çok paraya ihtiyaçları yok. ‘Hadi küçük adamı becerelim.’”
Briseno, sendikanın tüm iddialı taleplerini karşılamasını beklemiyordu: “Haftada 32 saatlik bir çalışma beklemiyorum” dedi. “Bu ancak Avrupa’da olur.”
STELANTIS OHIO’DA
Bu arada Ohio’da, ilk vardiyadaki Toledo Montaj Kompleksi işçileri, “Dünya Klasında Üretim” yazan dev harfler altında fabrikanın 12. Kapısının önünde toplandılar. Giderek daha fazla iş arkadaşı turnikelerden geçerken işçiler sevinçle alkışladılar ve bağırdılar. Bir noktada “Artık Kademe İstemiyoruz” diye slogan atmaya başladılar.
İşçiler günün anısına fotoğraf çektirdi. Adını yalnızca Danny olarak veren bir Siyah işçi, tamamen kırmızı, gösterişli bir kıyafet giymişti.
“Bugün tarih yazıyoruz bebeğim” dedi. “Ben (siyah-çev) halkımı temsil ediyorum. Ve şunu bilmenizi isterim; biz bu şekilde geliyoruz ve doğru olan için savaşıyoruz.”
Tüm işçiler için listesinin başında eşit ücret ve sosyal haklar yer alıyor. Danny, “Ekonomi berbat durumda” dedi. “Sadece ailelerini geçindirmek, kiralarını ödemek için mücadele eden insanlar tanıyorum. Önce kirayı mı yoksa çocuk bakımını mı ödeyeceklerini anlamaya çalışan kadınları tanıyorum. Eşit ücret alamıyorlar. Altı yıldır burada çalışan geçici işçiler tanıyorum ve onlar daimi çalışan değiller.”
Lauren McCallum, dün bir amirin kendisinin ve başka bir sendikalı işçinin yanına gelerek şöyle dediğini söyledi: “Sizler yüzde 47’lik artışı hak etmiyorsunuz. Bunu elde etmek için yeterince çalışmıyorsunuz.”
“’Yüzde 47’yi bile istemiyorum’” diye karşılık verdi. “‘Emekli maaşı istiyorum.’ Ve o da
şöyle dedi: ‘Ah, bunu alamıyorsun. O zamanlar çoktan geride kaldı.’
“Ve üzülmedim bile” dedi. “Taleplerimizi ciddiye alın dedik. Yukarıdan aşağıya fedakarlık yapıyoruz. Belki şu anda her şeyi anlamasak bile, ortaya işlerin istediğimiz yönde gitmesini sağlayacak bir şeyler koymamız gerekir.”
“Zaman şimdi. Sizin yanınızda doğruyu yapan insanlara doğruyu yapın.”
Stellantis’in selefi Chrysler’in adını taşıyan Kapı 14’te, işçiler yanan varilin etrafında toplanıp slogan atıyorlar: “Adalet Yoksa, Jip de Yok!”
Bu fabrikadaki işçiler Jeep Wrangler, Wrangler 4XE ve Jeep Gladiator’ı üretiyor.
Saat 02.00 civarında işçiler yanık varilinin etrafında toplandılar. Gece soğumaya başlamıştı ama yoldan geçen araçların korna sesleri morali düzeltiyordu; yumruklar ve grev işaretleri havaya doğru fırlatıldı. Bir noktada, Illinois’deki yakın zamanda kapatılan Belvidere fabrikasından transfer olan bir işçi, yanık varile bir takım kağıtlar atıyordu. Ne olduğu sorulduğunda, süresi dolmuş sözleşmeler diye şaka yaptı.
Mekanik tamirat işçilerinden Sysco Garza, medyanın dikkatini greve çekmek için bir dayanışma konvoyunun kurulmasını önerdi. “Jip sahibi olan herkes bu kompleksin etrafında dolaşmalı” dedi.
Üyelerin doğrudan üst düzey yöneticileri seçme hakkı için kampanya yürüten ve daha sonra Fain ile diğerlerini destekleyen reform grubu üyesi olan Tüm İşçileri Demokrasi İçin Birleştirin’in reform listesinden Korbin Friend, “Yaklaşık 1970’lerden bu yana bu yokuş aşağı yolculuktayız” dedi. O, kapatılan Belvidere fabrikasından başka bir transfer ve şimdi bir grev gözcüsü lideri.
Belvidere’deki bir iş arkadaşının fabrika kapanışlarının yıkıcı etkileri hakkında kendisiyle paylaştığı şeyleri hatırlıyor. Friend, 25 yıllık emektarın şu sözünü hatırlıyor: “Birlikte çalıştığınız herkesin bir anda 50 kilo aldığını ya da kendini öldürdüğünü hayal edin.” “Bu şirketler, araçları üreten Amerikalı işçiler yerine bir elektronik tablodaki rakamları seçtiğinde, bu işçi topluluklarına olacak şey budur.”
Çeviren: Fuat Yücel Filizler
Orijinal Metin: Laber Notes – ‘No Justice, No Jeeps!’ Scenes from the Auto Workers Strike – Keith Brower Brown, Luis Felis Leon, Jane Slaughter, 15 Eylül 2023
