Kadın Ustalar Projesi adı altında 18-65 yaş arasındaki iş bulamayan kadınlara “istihdam” sağlamak amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı teşviki ile süren proje altında picker(toplayıcı) olarak Hepsiexpress’e bağlı çalışan yaklaşık 200 kadın aylardır maaş alamıyor, primleri ödenmiyor, yol ve yemek parası olmadan kendi ceplerinden vererek çalıştırılıyor.
Kadın Ustalar Projesi ve bağlı çalışan birçok firmanın sahibi Seyhun Ayhan ve Sibel Ayhan kadınlara istihdam yalanı ile zenginleşerek kadınların emeklerini gasp ederek kendilerine yeni firmalar ve bayiiler açıyor. Hepsiexpress’e bağlı çalışan kadınlar Hepsiexpress’in ve Seyhun ve Sibel Ayhan’ın ortak hareket ettiğini ve haklarını birlikte gasp ettiklerini düşünüyor. 1 seneyi aşkın süredir Kadın Usta olarak çalışan 2 kadın işçi ile yaşananları konuştuk.
Kadın Ustalar Projesi adı altında ne zamandır çalışıyorsunuz? Projenin çalışma tarzından ve hangi firmalara bağlı olarak çalıştığınızdan bahsedebilir misiniz?
Kadın Usta K.:2021 yılından beri burada çalışıyorum. İşe alınırken devlet destekli kadın projesi olduğunu ve işten çıkartılma olmadığını söylemişlerdi. Kadın Ustalar Projesi adı altında kadın istihdamını desteklemek için MEB tarafından teşvik alarak farklı meslek alanlarına kadınların çalışması amacıyla başlayan bir proje kapsamında çalışıyorum. Cargoplus adlı bir firma üzerinden Hepsiexpress için CarrefourSa’da picker(toplayıcı) olarak işe alındık. Sanal market üzerinden gelen siparişleri mağazadan toplayıp kasadan geçirip kuryelere teslim ediyoruz.
Çalışma koşullarınız nasıl?
Kadın Usta K.: İşe girerken günde 7.5 saat çalıştırılacağımız söylenmesine rağmen 10:00-19:00 saatleri arasında çalıştırılıyoruz. Shiftlerimiz arasında molalarımız yok. Çalışma şartlarımız gerçekten ağır. Mağaza içinde bize ait herhangi bir dinlenme, oturma ve yemek yeme alanı yok. Çalıştığımız mağaza personeli de bizi istemediği için dışarıda durmamız bekleniyor. Özellikle kış aylarında çok sıkıntı çektik. Beklerken mağazaya giremediğimiz için yağmur, kar altında ıslandığımız da oldu. Bizim mağazada beklediğimiz bir alan vardı. Kurye motorlarının konulduğu yerde oturuyorduk. Kış aylarında üzerimize polar götürüp bacaklarımızı öyle ısıtmaya çalışıyorduk.
Sigortalarımızdan çok kesinti yaptılar. 30 gün tam çalışmama rağmen 27 gün gösterildi. Devamsızlığım ve raporum olmadığı halde maaşlarım kesintiye uğradı. 422 lira kesintim oldu ancak öyle bir şey yok. Maaşımızdan da sigortamızdan da çalıyorlar.
Bize yol parası verilmiyordu. Şu an 800-1000 tl yol parası vermek zorunda kalıyorum. Yemek parası verilmediği için bir krakerle karnımızı doyurmaya çalışıyoruz. Aç çalışmaya mecbur bırakılıyoruz.
Kadın Usta B.: Ben de 2021 yılından beri burada çalışıyorum. Neredeyse bir sene olacak. Sadece bu 10 ay içinde bir kere düzenli maaş aldık. Ondan sonra da bir daha da düzenli olmadı. Mesailerimiz 7.5 saat olacaktı ancak olmadı. Mola kullanmamıza izin vermediler. Şubattan sonra hiç maaş almadım. Nisanın 8inde eve gönderip evde beklememizi söylediler. Evde otursanız da maaş alacaksınız dediler ancak geçmiş maaşlarımız ödenmedi. Sürekli mağaza değişimi yaptılar. Birbirinden çok farklı ve uzak lokasyonlarda çalışmaya gönderdiler yani mobbing yaptılar. İşlerin seyrekleştiği zamanlar mobbing uyguluyorlardı ki işten ayrılalım. Mesela bir ay boyunca Konaktan Aliağaya gidip geldim. Ekstra yol parası falan da vermerdiler.
Şubattan beri yol, yemek, prim, maaşımız yok. Yemek parası en son Ocak 5te yattı. Ben bu alacaklarımızın hepsini istiyorum. Aynı zaman Hepsiexpress ile de birlikte çalışmaya devam etmek istiyorum. Yaşımız itibariyle iş bulmak çok zor, bu sebeple Hepsiexpress başka bir firma ile devam et derse etmek isterim.
Kadın Ustalar Projesi ve bağlı çalıştığınız Cargoplus firmasının kurucusu Seyhun Ayhan ve Sibel Ayhan kamuoyunda bu projeyi bir sosyal sorumluluk projesi olarak başlattıklarını ve zor durumda olan kadınlara olanak yaratabilmek için bu işe girdiklerini söylüyorlar. Siz kendi deneyimleriniz üzerine bu açıklamaları ile ilgili ne söylemek istersiniz?
Kadın Usta K.:Seyhun Ayhan ve Sibel Ayhan kadın istihdamı projesi ile devletten destek almış. Ancak zor durumdaki kadınlara yardım amaçlı alındığı söylenmesi tamamiyle yalan. Bizi daha çok zor duruma soktular. Maaşlarımızı zamanında ödemiyorlar. Yemek paralarımız yatmıyor. Ek mesai ücreti verilmiyor. Kadınlarımızın çoğu ne kirasını ödeyebiliyor ne de çocuklarını doyurabiliyor.
Bu proje için devletten alınan hakedişler bize ulaşmadı. Bence Hepsiexpress ile Kadın Ustalar Projesi beraber hareket ediyorlar ve ikisi de bizden sorumlu. Seyhun Ayhan ve Sibel Ayhan bizim maaşlarımızla, hakedişlerimizle DeliveriGo ve PickyGo diye Hollanda ve Türkiyede şirketler açmışlar. Bir de bu şirketler üzerinden picker arayışına girmişler. Bizim paralarımızla yurtdışında ve yurtiçinde her yerde bayiiler açmaya devam ediyorlarmış.
Bu açtıkları şirketlerde bizi çalıştırmak istemiyorlar, ellerinde pickerlar varken bir sürü kadına eve gidin bekleyin demişlerken yeni ilanlar verip picker almaya çalışıyorlar. Bence kadınlar 1 yıla kadar çalıştırıp sonra gitsinler, yerine yenileri gelsin ve devlet teşviği almaya devam edebilsinler diye böyle yapıyorlar. Kadınların sırtından para kazanıyorlar. Kendilerine bir düzen oturtmuşlar, böylece teşvik devam ediyor. Bu sistemin tamamen dolandırıcılık olduğunu düşünüyorum.
Kadın Usta B.: Seyhun Ayhan bize ödemediği maaşlarla yurt içi ve yurtdışında DeliveriGo ve PickyGo diye firma açmışlar. İş ilanlarını gördük internette. Böyle iş imkanları varken bizim işten ayrılmamızı isityorlar. Sözde bizi mağdur etmemek istiyorlar ama gerçekte bizi işten çıkartmak istiyorlar.
Sosyal medya üzerinden maaşlarınızı ve yan haklarınızı alamadığınız için bir eylem gerçekleştirdiniz. Talepleriniz tam olarak nedir? Bundan sonraki sürece dair ne söylemek istersiniz?
Kadın Usta K. :Sosyal medya üzerinden bir eylem gerçekleştik ve yerine ulaştığına inanıyorum. Sesimizin duyulduğuna inanıyoruz. Bundan sonra alanlara çıkacağız. Biz onlardan sadaka istemiyoruz. agilerimizi, yol paralarımızı, yemek paralarımızı, primlerimizi ve maaşlarımızı istiyoruz. Biz onlardan fazla bir şey istemiyoruz. Kesinlikle istemiyoruz. Altınımızın terini istiyoruz. Çektiğimiz bunca sıkıntının karşılığını almak istiyoruz. Bize hep mobbing uyguladılar. Bunlara rağmen kadınları kutluyorum. Her türlü zorluğa göğüs gerdiler. Tüm picker arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum, gerçekten çok dirayetli kadınlar. Eğer bir an önce hakedişlerimizi vermezlerse alanlara ineceğiz. Ta ki her hakkımızı alana kadar.
Taleplerimiz çok net; geriye dönük yatmayan maaşlarımız, ek mesai ücretlerimiz, primlerimiz, yemek paralarımız ödensin. Hepsiexpress bünyesinde çalışmaya devam etmek istiyoruz. Maaşlarımız günü gününe yatırılsın. Yol ve yemek parası verilmiyordu, verilsin istiyoruz. Mağaza içinde bekleme ve dinlenme alanı istiyoruz. Çok kötü koşullarda çalışıyoruz ancak biz insanca çalışmak istiyoruz.
