Hafta tatili, çalışanlar açısından hayati derecede önemli bir gündür. Haftanın tüm yorgunluğunun atıldığı, hayatın diğer alanlarına, eşe, dosta, çocuklara, hobilere, eğlenmeye ayrılan gündür hafta tatili ve çok değerlidir. Ülkemizde yaygın olarak Pazar günü hafta tatili olarak kullandırılmaktadır. Bunun dışında hafta tatilinin nasıl kazanıldığı ve hafta tatilinde çalışmanın sonuçları çalışanlar tarafından pek bilinmez. Peki nedir hafta tatili?
Hafta tatilinin ilk kaynağı 1924 yılında çıkarılan 394 sayılı Kanun idi . 394 sayılı Kanun ile on bin veya on binden fazla nüfusu olan yerlerde haftada bir gün tatil verilmesi zorunluluğu getirilmiş ve haftada 6 günden fazla süreyle çalışma yasaklamıştı. Yasaya göre hafta tatili 24 saatten az olmamak üzere ve cuma günleri uygulanacaktı. Sonrasında farklı kanunlarda yapılan düzenlemeler ile hafta tatili Pazar günü oldu. Ayrıca 394 sayılı Kanunun zaman içinde birçok maddesi yürürlükten kaldırılmış ve uygulama alanı sınırlanmıştı.
Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 7033 sayılı Kanun 1 Temmuz 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 7033 sayılı Kanun ile 1924 tarihli ve 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanun da yürürlükten kaldırıldı. Ancak bu durum kamuoyuna yansıdığı üzere Hafta Tatilini kaldıran bir durum değildir. 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe giren Türk Borçlar Kanunun 421. Maddesinde “İşveren, işçiye her hafta, kural olarak pazar günü veya durum ve koşullar buna imkân vermezse, bir tam çalışma günü tatil vermekle yükümlüdür.”denilerek hafta tatili garanti altına alınmıştır. Yine 4857 sayılı İş Kanunun 46.Maddesinde “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.” denilmektedir.
7033 sayılı Kanun, işverenlerin işini kolaylaştırmaya dönüktür. Hafta Tatili Kanunu’nun kaldırılması ile birlikte, Pazar olarak kabul edilen hafta tatili günlerinde çalışmak için işverenlerin Belediyelerden izin alması ve harç ödemesi yükümlülüğü ortadan kaldırılmıştır. Pazar günleri çalışma esneyerek farklı günlerde hafta tatili kullandırmanın önü açılmıştır.
HAFTA TATİLİ ÇALIŞMASI NASIL HESAPLANIR?
Bir işçi kural olarak haftada 45 saat çalışır. Bunun esası günde 7,5 saat çalışma x 6 gündür. Bu 6 gün sonunda işçinin en az 1 gün dinlendirilmesi gerekmektedir. Bu gün hafta tatilidir. Bu günün ücreti çalışmadığı halde işçiye ödenir. İşçi haftada 6 gün çalışma yaptığında, ayda 26 gün çalışır. Oysa ücretini 30 gün üzerinden alır. Fark olan 4 gün hafta tatilidir ve aylık ücrete dahildir. Peki işçi hafta tatilinde çalışırsa ne olur? Hafta tatilinde işçi 1 saat dahi çalışırsa, 1 günlük hafta tatili ücretini tam olarak elde eder. İşçinin hafta tatilinde yapmış olduğu çalışma, haftalık 45 saat çalışmasının üzerine yaptığı çalışma olduğundan, aynı zamanda fazla mesai niteliği de taşımaktadır. Bu durumda %50 zamlı olarak ödenmek zorundadır. Yani işçi hafta tatilinde yapmış olduğu çalışma için, 1 saat dahi çalışmış olsa, 1,5 günlük ücreti tutarında ek ücrete hak kazanacaktır.
