Maraş’ta arka arkaya gerçekleşen depremlerden etkilenen illerde imar aflarıyla, rantlarla yapılan binaların altında on binlerce yurttaş hayatını kaybetti, yüz binlercesi yaralı olarak kurtarıldı. Depremden sonra yapılan uyarılardan biri de yıkılan binaların yapım malzemelerinde bulunan asbest, tozlar, kimyasallar, gazlar enkaz kaldırma çalışmalarıyla beraber yayılacak olması. Konuyla ilgili Asbest Söküm Uzmanı Kenan Yıldız’ın sosyal medyada paylaştığı bilgilerin derlemesini sizlerle paylaşıyoruz. Aşağıda yer alan kaynaklar ve fotoğrafların hepsi paylaşımlardan alınmıştır.
Asbest zehir değildir, akut olarak etki etmez. Uzun dönemde ciddi sağlık sorunlarına (akciğer ve akciğer zarı kanseri) yol açar. Asbest arındırılamaz, dönüştürülemez, yok edilemez. Geçirimsiz ambalajlarla lisanslı araçlarla bertaraf tesislerine gönderilir ve gömülür. Asbestle çalışmalarda çalışanlar tulum, maske, eldiven kullanmalıdır.
Asbest kullanımı 2010’da yasaklanmıştır. Ancak hala ülkemizde asbest kullanımı sonlanmamıştır. Özellike çatı kaplama malzemeleri ve 2. el işi yapanlar tarafından satılmaktadır. Hatta internet ortamında asbestli yeni ürünler bulmak mümkündür.
Asbest ülkemizde en çok çimento oluklu çatı kaplama, su borusu, boru izolasyon ve contaları, macun gibi malzemelerde kullanılmıştır. Az katlı binalarda PVC yer kaplama malzemesi, çatı kaplama malzemesi ve macunlarda; çok katlı binalarda parke yapıştırıcı, PVC yer kaplama, kalorifer boru izolasyon ve contalarında; köy evlerinde ise boya ve sıva şeklinde (beyaz toprak) asbest kullanımı vardır.
Asbest 2013 öncesi tüm binalarda kullanılmıştır. Ülkemiz, dünyada en çok asbest ithal eden 10 ülkeden biridir. Aynı zamanda asbest rezervleri bakımından da ilk 10 ülke arasındadır. Asbest endüstrisi ülkemizde gelişmediğinden ithal etme yolunu seçmişiz.
Ülkemiz asbest yataklarına sahip olduğu için yerelde kullanımı hala devam etmektedir. Bazı gıda ürünleri pekmez, orcik, pestil gibi. Toprak kaplar gibi, kerpiç ev, sıva ve boyaları gibi.
https://www.milliyet.com.tr/gundem/toprak-kaplar-zehir-saciyor-2880105
Ülkemizde maalesef endüstriyel üretimde kullanımı talk kullanımı yüzünden devam etmekte hatta ithal yollarla ülkemize saf asbest girişi olmaktadır.
https://www.milliyet.com.tr/amp/gundem/karinca-ilacinda-asbest-tespit-edildi-6118632
Asbestli su boruları bir çok yerde dekoratif sütun görünümü amaçlı kullanılmaya devam etmektedir.Hatta bazı konutlarda soba bacası olarakta kullanımı devam etmektedir. Asbest elektrik ekipmanlarında , fren balatalarında , conta ve izolasyonlar başta olmak üzere binlerce üründe kullanılmıştır.