Bursa Gemlik’te ki Yazaki fabrikasında direnişininin 6. gününü bitiren Dilek Gültekin ile konuştuk. Fabrika içerisinde var olan sömürü ve taciz olaylarına karşı, fabrika emekçilerinin sendikalaşması için mücadeleye başlayan Gültekin çok geçmeden asılsız suçlamalar ile işten atılmıştı. Tacizcileri koruyan ve tacizi ört pas eden, kullan-at işçilik gibi uygulamalar ile işçileri “sömürü kampları”na mecbur bırakan Yazaki’ye karşı direnişi tek başına sürdürüyor.
Çalıştığınız fabrika hakkında bilgi verebilir misiniz? Ne zamandır çalışıyorsunuz? Fabrikanın ne alanda üretim yapıyor? Kadın işçilerin oranı nedir?
Ben 1 yıldır 1 aydır bu fabrikada çalışıyordum. Yazaki fabrikası otomobillerin elektrik sistemlerinin üretimini yapıyor. Kadın çalışan sayısı ise oldukça fazla. Şu an kesin bir sayı veremiyorum ama çalışanların %60-70’i kadınlardan oluşuyor.
İşten çıkarılmanız ne zaman gerçekleşti? Çıkarılma süreciniz de ortaya sundukları gerekçe neydi?
Ben 23 Haziran günü yani Arife gününden bir gün önce işten çıkarıldım. Bayram tatiline çıkmadan önceki son iş günüydü. İşten çıkarılma gerekçesi olarak da performans düşüklüğü gösterildi. Fakat ben geçen sene Nisan ayı başında montaj operatörü olarak başlamıştım. Bu Nisan’da da beni son gözlem operatörü yaptılar. Son gözlem operatörü de bütün hattan çıkan ürünün hatalarını kontrol eden ve müşteriye yollayan kişi, yani son olarak ben bakıyorum o işe. Yani performansım iyi olduğundan ötürü yükselmiştim zaten.
Öncelikle 6 gündür sürdürdüğünüz bir direniş var. Bu direnişten talepleriniz nelerdir?
İşe alınmak ilk talebim fakat asıl olarak kendim için değil Yazaki işçileri için orada direniyorum. Yazaki’de çok büyük bir sömürü var. Bir sömürü kampı diyebiliriz orası için. Ben burada işten atıldım fakat daha iyi koşullarda yine bir iş bulabilirim. Ama mesele bu değil. Artık Yazaki’de ki sömürü son bulsun istiyorum. İşçiler bir araya gelsin. Sonuçta benim dışarda olmam içerideki arkadaşlarım için çok büyük bir motivasyon yaratıyor. Yanımdan geçen insanlar sürekli el sallıyorlar. İçeride sürekli bu direniş konuşuluyor. İnsanlara burada durmam cesaret veriyor. Ben direnişimi asıl olarak da bu sebepten ötürü sürdürüyorum.
Yazaki’de sendikal faaliyet bulunmakta mı? Direnişinize destek aldınız mı?
Ben Tüm Otomotiv ve Metal İşçileri Sendikası üyesiyim. Bu sendika ile başladık sendikalaşmaya fakat daha ilk adımlardı. Bu süreçte de işten atıldım zaten.
Bu süreç nasıl gerçekleşti?
Taciz vakası yaklaşık 1 ya da 2 ay önce patlak verdi. Hatlardan birinde bulunan formen, hattında bulunan kadın işçileri taciz ediyor. Bu benim hattımda çalışan formen değil başka bir formendi. Fakat bu yeni bir olay değil, 1-1.5 yıldır bu taciz vakaları devam ediyor. Birkaç tane kadın işçiyi taciz ediyor. En sonunda bir tane kadın işçi tacizin daha farklı boyutlara varması üzerine şikayette bulunuyor. Bunun üzerine ise şikayette bulunan kadın işçi işten atılıyor. Formen fabrika yönetimi tarafından bir şekilde korunuyor. 2 ay öncede yine bir kadın işçiye tecavüz girişiminde bulunuluyor. Bu olay daha sonra yerel basına yansıyor. Metal İşçileri Birliği’nden falan çok fazla duyuruluyor. Kampanyalar başlatılıyor ve bu adam daha sonra işten atılıyor. Bu süreç içinde de içeride kadın işçilerde çok büyük bir rahatsızlık ortaya çıkıyor. Bu rahatsızlıklar ise bir tepkiye dönüşüyor. Sonrasında ise bir şeyler yapma çabası içine girdik. Bu sorunlar ile başa çıkmak içinde sendikalaşmanın bir çözüm olduğuna karar verdik, özellikle kadın işçiler arasında. Sendikalaşma faaliyeti başlatmaya çalıştık. Başka sorunlar ile birlikte bu sendikalaşma faaliyeti de benim işten atılmama sebep oldu.
Süreç içinde sizden başka çıkartılan işçi oldu mu?
Yazaki’de şöyle bir uygulama var:kulan-at işçiliği. Bunlar İş-Kur’dan destek işçi ve devlet teşviki alıyorlar. Bu yüzden çok fazla işçi alıp çıkarıyorlar.Sürekli bir işçi sirkülasyonu var. Yasal olarak işveren için sakıncası olmayan da bir yöntem. Çıkardıkları işçileri genel de tazminatsız çıkartıyorlar. Kendileri istifa etti şeklinde gösteriyorlar. Böyle işleyen bir süreç var Yazaki’de Bu dönem içinde de özellikle yaz aylarında çıkışlar oldu. Ama bu konu ile ilgili yalnızca ben çıkarıldım. İçeriden aldığımız duyumlardan ötürü de biliyorum ki atılma sebebim sendikal nedenlerdi.
Kadın olarak tek başına direnmenin oldukça zor yanları var. Peki siz ailenizden veya çevrenizden nasıl tepkiler alıyorsunuz?
Beni destekliyorlar. Belli başlı endişeleri elbet var ama. Özellikle ilk iki gün polis göz altısı oldu. Sonrasında ise alanı kazanmış olduk aslında. Artık direniş alanına gidince polis çok müdahale de bulunmamaya çalışıyor. Endişeleri var ama desteklerini eksik etmiyorlar.
Polis tacizine maruz kalıyor musunuz? Direnişinize yönelik tutumları nasıl?
Ben özellikle servis giriş-çıkış saatlerinde orada oluyorum. Bir tanesinde olmasalar da diğerinde mutlaka orada oluyorlar. Etrafımda sürekli 6-7 tane polis bekliyor. Türkiye’nin birçok yerinde grevler yapılıyor. Fakat ben beklediğimde direniş için polis gelip “Ohal var bekleyemezsiniz” diyor. Gözaltına alınma sebebimde buydu zaten. Şu an bu biraz aşılmış durumda. Çünkü kararlılık gösterdim. Fakat mesela işçi arkadaşlarım ziyarete geldiğinde, farklı yerlerden desteğe gelindiğinde polis sürekli bekliyor. Böyle bir baskıya maruz bırakılıyorum.
Fabrika yönetimi ile aranızda herhangi bir diyalog kuruldu mu?
Hayır, henüz bir şey yok.
Son olarak işçilere ve kadınlara buradan söylemek istediğiniz bir şey var mı?
Korkmasınlar. Birlik ve beraberliğimiz koruduğumuz sürece başarabileceğimize inanıyorum. Yazaki işçilerinin de başarabileceğine inanıyorum. Mücadele etsinler, mücadelelerini sürdürsünler. Bu sömürü düzenine boyun eğmesinler.
