spot_img
spot_img
Ana SayfaHaberNereden baksan vahim! - Aziz Çelik

Nereden baksan vahim! – Aziz Çelik

İşsizlik konusundaki önceki iki yazımda dar ve geniş tanımlı işsizlik kavramlarından hareketle Türkiye’de işsizliğin gerçek boyutlarını ortaya koymaya çalıştım. Bu yazıda karşılaştırmalı ve dönemsel olarak Türkiye’de işsizliği ele alacağım. Sadece günümüz Türkiyesi’nden bir kesit alıp işsizliği değerlendirmek yeterince açıklayıcı olmaz. “Başka ülkelerde durum ne” ve “Türkiye’de dünden bugüne işsizliğin seyri nasıl gelişti” sorularını irdelemek, Türkiye’nin işsizlik sorununu anlamak için elzemdir.

OECD’NİN EN KÖTÜ ÜÇ ÜLKESİ ARASINDA

Türkiye, gerek Avrupa Birliği gerekse OECD ülkeleri ile karşılaştırıldığında yüksek oranlı işsizlik oranlarına sahip bir ülke. Türkiye, Kasım 2018 itibariyle yüzde 12,3 işsizlik oranı ile Yunanistan ve İspanya’dan sonra en yüksek işsizlik oranına sahip durumda. OECD 2018 üçüncü çeyrek uyumlulaştırılmış aylık işsizlik oranları veri setine göre; İspanya yüzde 15, Yunanistan ise yüzde 18,9 işsizlik oranı ile Türkiye’nin önündeki iki ülkedir (Grafik 1). Grafikte Türkiye’nin işsizlik oranının yüzde 11,2 görünmesinin nedeni, verilerin 2018 üçüncü çeyreğine ait olmasıdır.

OECD ülkelerinde ortalama işsizlik oranı ortalama yüzde 5,3 iken, AB 28 ülkelerinde yüzde 6,8’dir. Böylece Türkiye, OECD ve AB ortalamasının yaklaşık iki katı işsizlik oranlarına sahiptir. OECD ülkelerinde en düşük işsizlik oranına sahip ülke yüzde 2,3 ile Çekya’dır. İşsizlik Japonya’da 2,4, Almanya’da 3,4, Hollanda’da 3,8, ABD’de 3,8, Norveç’te 4, İngiltere’de 4,1 ve Avusturya’da yüzde 4,9 oranındadır.

Türkiye işgücü piyasalarının temel göstergeleri olan işgücüne katılım, istihdam ve işsizlik oranları açısından OECD’nin en kötü üç ülkesi arasında yer alıyor. Erken sanayileşmiş ülkeleri bir kenara bırakacak olursak, Türkiye ile benzer gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerde işsizlik oranları da Türkiye’nin çok çok altındadır. İşsizlik Meksika’da 3,3, Macaristan’da 3,7, Polonya’da 3,8, Kore’de yüzde 4’tür. Türkiye’nin işsizlik oranı bu ülkelerin yaklaşık üç katıdır.

İŞSİZLİK 2000’Lİ YILLARDA TIRMANDI

TÜİK’in detaylı ve karşılaştırılabilir işgücü veri setlerine ulaşılabilen 1988 sonrasında, işsizliğin seyrini iki dönemde ele almak mümkündür. 2002 krizinden önceki dönemde Türkiye’de ortalama yıllık işsizlik oranları yüzde 8’dir. Koalisyon dönemi olan 1990’lı yıllarda işsizlik oranları yüzde 6-7 bandında seyretmiştir. 1995-2000 yılları arasında işsizlik dönemin ortalama işsizlik oranı olan yüzde 8’in altındadır. İşsizlik oranı 2002 krizinin etkisiyle 10,3’e yükselmiştir.

2002 krizi sonrası yıllarda Adalet ve Kalkınma Partisi hükümetleri döneminde (2003-2018) yıllık ortalama işsizlik 10,8 olarak gerçekleşti. Böylece bir önceki döneme göre ciddi bir yükseliş gösterdi. 2002 yılı sonunda yüzde 10,3 olan işsizlik oranı, 2008 krizine kadar yüzde 10-11 bandında seyretti. İşsizlik krizle birlikte yüzde 18’e fırladı. Kriz sonrası yıllarda yaklaşık yüzde 10 düzeyinde seyreden işsizlik, 2016 sonrasında yükselmeye başladı ve 2018’in sonlarına doğru yüzde 12’nin üzerine çıktı. Üstelik bu artış, 2014 sonrasında işsizlik hesaplama metodu değiştirilmesine ve son üç ay değil, son dört hafta esas alınmasına rağmen gerçekleşmiştir.

2003 sonrasında Türkiye’nin işsizlikle mücadele performansı genel olarak başarılı değildir. 2008 krizinin sınırlı etkisini bir kenara bırakacak olursak, 2003 sonrasında ucuz dolar kurunun da etkisiyle ekonomide yaşanan yüksek büyüme oranları istihdam kapasitesinde artış ve işsizlikte düşüş sağlayamadı. Böylece Türkiye’de ekonomik büyüme ve işsizlikte artış at başı gitti. Türkiye 2000’li yıllarda istihdam kapasitesini artırmayan ve işsizliği düşürmeyen bir istihdamsız büyüme modeli yaşadı. Dahası son yıllarda sermayeye sağlanan ve önemli bir bölümü İşsizlik Sigortası Fonu’ndan sağlanan devasa teşvik ve destekler de işsizlikte düşüş sağlayamadı. Türkiye’de işsizlik oranları hem karşılaştırmalı hem de dönemsel olarak vahim bir tablo arz ediyor.

spot_img
İlgili İçerikler

Son Eklenenler