Koronavirüs salgını işçinin işini, gelirini, sağlığını tehdit etmektedir. Var olan mevzuat işçinin işini, sağlığını ve gelirini korumaktan uzaktır. İşçinin işini, sağlığını, gelirini koruyacak önlemler acilen alınmalıdır.
Salgınla mücadele için çalışması zorunlu olan işyerlerinin dışında tüm işyerlerinde çalışma durdurulmalı, işten çıkarmalar yasaklanmalı, işçilerin gelir kayıpları işsizlik sigortasından karşılanmalı, servet vergisi getirilerek bu vergilerle işsizlik sigortası desteklenmelidir.Kısa çalışma ödeneği yasal düzenleme yapılmadan uygulanabilecek önlemlerden birisidir. Getiriliş amacı işçinin işinin ve gelirinin korunarak işçinin işten çıkartılmasını önlemektir.
Kısa çalışma ödeneği için:
a. Zorlayıcı nedenin olması/b. işyerinin tamamında veya bir bölümünde iş süresinin en az üçte biri oranında azalması/ c. Veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az 4 hafta işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulmuş olması gerekir.
Kısa çalışma ödeneğinden işçinin yararlanabilmesi için: işverenin İŞKUR’a yapmış olduğu başvurunun kabul edilmiş olması, işçi adına son 3 yılda en az 600 gün prim yatmış olması, kısa çalışmanın başlangıcından geriye doğru 120 gün kesintisiz çalışmanın bulunması gerekir.
Kısa çalışma ödeneği işçinin son 12 aylık prime esas kazançlarına göre hesaplanan ortalama günlük kazancın %60’ı dır. Bu tutar asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez. 2020 yılı içinde ödenecek en yüksek kısa çalışma ödeneği damga vergisi kesintisi ile 4.380,99 TL.’dir.
Kısa Çalışma Ödeneği işyerinde işin zorlayıcı sebeplerle durması halinde 1 haftalık yarım ücret ödenen süreden sonra başlayacaktır. İşyerinde çalışma sürelerinin düşürülmesi, hafta tatili için çalışılması gereken saatlerin altında çalışılması veya işin tümüyle durmasında işçinin hafta tatili ücreti de ödenecektir. Bu durumda hafta tatilini hak etmek için gerekli süre belirlenen kısa çalışma süresi kadardır.
İşin tümüyle durması nedeniyle ödenen kısa çalışma ödeneğinin içerisinde işçinin çalışmadığı halde yasa gereği çalışmış gibi kabul edilen süreler ve dolayısıyla hafta tatili ücretleri de girer. Kısa çalışma ödeneğinin ileride işçinin alabileceği işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceği konusunda Cumhurbaşkanı yetkilidir.
*Bu yazı, Murat Özveri’nin kişisel sosyal medya hesabından yapmış olduğu paylaşımların derlemesidir.
