spot_img
spot_img
Ana SayfaSeçtiklerimizMızrak çuvala sığmıyor: 6,6 milyon işsiz – Aziz Çelik

Mızrak çuvala sığmıyor: 6,6 milyon işsiz – Aziz Çelik

DİSK-AR’a göre Kasım 2017’de 5 milyon 981 bin olan geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 665 bin kişi artarak 6 milyon 646 bine ulaştı.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 15 Şubat 2019’da açıkladığı Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre Kasım 2017’de 3 milyon 275 bin olan dar tanımlı işsiz sayısı bir önceki yıla göre 706 bin kişi artarak 3 milyon 981 bine yükseldi ve işsizlik oranı yüzde 12,3 oldu.

TÜİK’in açıkladığı resmi işsizlik verilerinin ardından DİSK-AR Kasım 2018 için geniş tanımlı işsiz sayısını 6 milyon 646 bin ve geniş tanımlı işsizlik oranını ise yüzde 19,3 olarak açıkladı. CHP geniş tanımlı işsiz sayısının 7,5 milyona yaklaştığını belirtti. Bazı iktisatçılar da geniş tanımlı işsizliğin TÜİK’in açıkladığı oranın çok üzerinde olduğunu vurguladı. Bu farklı veriler “gerçek işsiz sayısı ve gerçek işsizlik oranı hangisi?” sorunu getiriyor. Geçen haftaki yazımda işsizlik hesaplamasına dönük farklı yaklaşımları ele almış ve TÜİK hesaplamasında esas alınan dar tanımlı (standart veya resmi) işsizliğin nasıl hesaplandığı açıklamıştım. Bu hafta alternatif işsizlik hesaplama yöntemlerinden söz edeceğim.

Dar tanımlı (standart) işsizlik oranı işsizliğin ve işgücü piyasalarının gerçek durumunu ortaya koymaktan uzak ve sınırlı bir ölçüm yapmaktadır. Dar tanımlı işsizlik işbaşında olmayan ve son dört haftada iş arayıp çalışmaya hazır olanları esas alıyor. Dar tanımlı/standart/resmi işsizlik hesaplarının taşıdığı kısıtlar ve sorunlar nedeniyle, işsizliğin gerçek boyutlarının anlaşılması için alternatif işsizlik hesaplamaları yapılıyor.  Alternatif işsizlik hesaplamaları uluslararası çalışma istatistikleri literatüründe önemli bir yer tutuyor. Alternatif işsizlik oranları çeşitli istatistik kurumları tarafından hesaplanmakta ve çalışma ekonomisi literatüründe de kullanılmaktadır.

Dünyada alternatif işsizlik hesaplamaları

Alternatif işsizlik hesaplamaları konusunda en detaylı yöntemi Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) önermektedir. ILO geniş tanımlı işsizliği emeğin eksik kullanımı (labour underutiliation) olarak adlandırmakta ve standart işsizlik oranları yanında ülkeler için alternatif/geniş tanımlı işsizlik oranlarını da hesaplamaktadır. ILO geniş tanımlı işsizlik kapsamında zamana bağlı eksik istihdam edilenleri (kısa zamanlı çalışanları, mevsimlik çalışanları), standart işsizleri ve potansiyel işgücünü (halen çalışmayıp iş bulursa çalışmak isteyenleri) dahil etmektedir.

AB İstatistik Bürosu Eurostat da alternatif işsizlik oranlarına ilişkin düzenli veriler yayınlamaktadır. Eurostat kısmi zamanlı çalışanların eksik istihdamı, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve iş arayıp hemen çalışmaya hazır olamayanlar başlıkları altında alternatif işsizlik hesaplamasına dahil etmektedir.

ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu geniş tanımlı işsizliği, “emeğin eksik kullanımının alternatif hesaplanması” (alternative measures of labor underutilization) başlığı altında resmi işsizlik oranı ile birlikte düzenli olarak hesaplayıp yayınlamaktadır. Örneğin Büro Ocak 2019’da ABD’de resmi işsizlik oranını 4,4 olarak hesaplarken, geniş tanımlı işsizliği 8,8 olarak hesaplamıştır.

Türkiye’de geniş tanımlı işsizlik hesaplamaları

TÜİK geniş tanımlı işsizlik verilerini açıklamasa da çeşitli kurum ve kişiler geniş tanımlı işsizlik oranlarını hesaplamaktadır. TİSK bir süre genişletilmiş işsizlik oranlarını hesaplayıp açıkladı ancak daha sonra bu hesaplamadan vazgeçti.  TÜSİAD İşgücü piyasalarına ilişkin çeşitli çalışmalarında alternatif işsizlik hesaplamalarına yer verdi. DİSK-AR da uzun yıllardır geniş tanımlı işsizlik oranlarını hesaplamaktadır. Alternatif işsizlik hesaplamaları ayrı bir saha çalışmasına değil TÜİK tarafından açıklanan verilerde yer alan ham verilerin yeniden hesaplanmasıyla bulunuyor.

Halen Türkiye’de düzenli olarak geniş tanımlı işsizlik hesaplanması yapan DİSK-AR’ın kullandığı geniş tanımlı işsizlik hesaplaması beş unsurdan oluşuyor: 1) dar tanımlı (standart) işsizler, 2) iş bulma ümidini kaybeden işsizler, 3) iş aramayan ancak çalışmaya hazır olan işsizler, 4) mevsimlik çalışanlar, 5) zamana bağlı eksik çalışanlar.  Bu beş unsur TÜİK verilerinde ham olarak bulunmaktadır.

6 milyon 646 bin işsiz

Zamana bağlı eksik istihdam, referans haftasında istihdamda olan, esas işinde ve diğer işinde/işlerinde toplam olarak 40 saatten daha az süre çalışmış olup, daha fazla süre çalışmak istediğini belirten ve mümkün olduğu taktirde daha fazla çalışmaya başlayabilecek olan kişileri ifade ediyor.

İş aramayıp çalışmaya hazır olanlar, çeşitli nedenlerle bir iş aramayan, ancak iki hafta içinde işbaşı yapmaya hazır olduğunu belirten kişilerdir. İş bulma ümidi olmayanlar daha önce iş aradığı halde iş bulamayan veya kendi vasıflarına uygun bir iş bulabileceğine inanmadığı için iş aramayan ancak işbaşı yapmaya hazır olduğunu belirten kişilerdir. Mevsimlik çalışma, ev kadını olma, öğrencilik, irad sahibi olma, emeklilik ve çalışamaz halde olma gibi nedenlerle iş aramayıp ancak işbaşı yapmaya hazır olduğunu belirten kişiler de geniş tanımlı işsizler içinde hesaplanmaktadır.

Bu yöntem çerçevesinde DİSK-AR’a göre Kasım 2017’de 5 milyon 981 bin olan geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 665 bin kişi artarak 6 milyon 646 bine ulaştı. Geniş tanımlı işsizlerin 522 bini ümidini kaybetmiş işsizlerden, 1 milyon 614 bini iş aramayıp çalışmaya hazır olanlardan oluşuyor. Zamana bağlı eksik istihdam edilenler 406 bin kişi iken, mevsimlik çalışanlar ise 133 bindir.  Geniş tanımlı işsizlik oranı (yüzde 19,3) geniş tanımlı işsiz sayısının geniş tanımlı işgücüne bölünmesiyle elde edilmektedir.

TÜİK, uluslararası örneklerde ve ILO hesaplamasında yer alan alternatif işsizlik oranlarını açıklamaya başlamalıdır. TÜİK verilerinde zaten var olan bilgilerin üstünün örtülmesine gerek yoktur.

Kaynak: Birgün

spot_img
İlgili İçerikler

Son Eklenenler